Glottodydaktyka to edukacja językowa dzieci, której celem jest dobre przygotowanie dzieci do nauki czytania i pisania, uczenie właściwej techniki płynnego czytania ze zrozumieniem i pisania, kształtowanie nawyków czytelniczych i świadomości ortograficznej. Cechą charakterystyczną glottodydaktyki jest wyróżnienie etapów pośrednich w kształtowaniu syntezy i analizy fonemowej. Analiza dokonywana jest po śladach syntezy.

Od początku roku po dokładnym poznaniu uczniów ćwiczymy syntezę i analizę wyrazową zgodnie z podziałem zawartym w programie nauki czytania i pisania prof. B. Rocławskiego.

Ćwiczeniom syntezy i analizy towarzyszą zabawy usprawniające narządy mowy (lusterko, ćwiczenia emisyjne), ćwiczenia oddechowe (dmuchanie balonów, piórek itp.).

Wymowa

Potrafimy już pięknie wymawiać głoski trwałe (można je wydłużać) i nietrwałe (wymawiamy krótko bez "y" lub innej głoski)
Sprawdzamy które głoski są dźwięczne, a które bezdźwięczne (ważne przy poznawaniu reguł ortofonicznych i ortograficznych)

"Poprawnie pisać może tylko ten, kto poprawnie wymawia wyrazy i kto poprawnie dzieli je na głoski" - prof. B. Rocławski

Prof. Rocławski jest zwolennikiem teorii mówiącej, że naukę czytania należy rozpocząć jak najwcześniej, już w momencie pojawienia się dziecka na świecie. Jej podstawą jest bowiem prawidłowa komunikacja rodziców z niemowlęciem. Należy więc jak najwcześniej ćwiczyć artykulację i trenować sprawność języka. Zainteresowanie literami pojawia się już w drugim roku życia. W trzecim roku życia możemy już bawić się z dzieckiem literkami. Można, a wręcz powinno się ten potencjał rozwijać, wdrażać dziecko w nowe wartości poznawcze.

Po pierwsze.

Ogromnie ważne są wszelkiego rodzaju ćwiczenia logopedyczne, które każdy może robić ze swoim dzieckiem (dmuchanie baloników, piórek i picie przez słomkę, zabawy dźwiękonaśladowcze, oblizywanie ust posmarowanych miodem lub „nutellą” – pomysłów jest wiele).

Po drugie

Rodzice powinni zwracać uwagę na prawidłowe trzymanie przyborów do pisania lub rysowania.

Po trzecie

Powinni Państwo zadbać o higienę górnych dróg oddechowych dziecka – bardzo często niedrożne zatoki czy nos zaniedbane w dzieciństwie, mogą powodować kłopoty w późniejszym okresie.

Wyciągnijmy, więc wnioski z motta, którym kieruje się prof. Rocławski:

„W dzieciństwie niewiele zależy od nas,

wiele zaś od tych, którzy są z nami”.

A krótki wierszyk na zakończenie uporządkuje elementarną wiedzę językową Waszą i Waszych dzieci:

„Gdy ktoś zapyta powiedz tak:

Litera to jest pisma znak.

Literę widzę i piszę.

Głoskę wymawiam i słyszę

Czyli innymi słowy

Głoski to dźwięki mowy”.

A OTO PRZYKŁADY ĆWICZEŃ DOSKONALĄCYCH PODSTAWOWE FUNKCJE:

ĆWICZENIA USPRAWNIAJĄCE FUNKCJE WZROKOWE:

Układanie figur wg wzoru z pamięci i bez wzoru.

Składanie pociętych obrazków wg wzoru.

Składanie pociętych obrazków bez wzoru.

Uzupełnianie braków na obrazkach.

Dopasowywanie części obrazków do całości.

Wyodrębnianie różnic miedzy obrazkami.

Układanie figur z patyczków i klocków.

Rysowanie prostych i krzywych linii pomiędzy coraz bardziej zwężającymi się granicami.

Percepcja stosunków przestrzennych.

Wzrokowe rozpoznawanie kierunku ułożenia strzałek, kształtowanie pojęć kierunku w górę, w dół, w prawo, w lewo, skośnie w lewy górny róg, skośnie w prawy dolny róg, itd..

Układanie pociętych liter.

Rozpoznawanie i odwzorowywanie liter

Rozpoznawanie podobnych i odmiennych liter w wyrazach.

Dobieranie obrazków odpowiednich do treści zagadek.

ĆWICZENIA USPRAWNIAJĄCYCH FUNKCJE MANUALNE:

1. Ćwiczenia motoryki małej

- czyli zestaw zabaw rozwijających sprawność motoryczną rąk Uwaga!

-należy zadbać o prawidłową pozycję dziecka przy pisaniu i rysowaniu

-stopy na podłodze, plecy proste, łokcie leżą na biurku, prawidłowy jest chwyt ołówka/kredki, kartka (zeszyt) leży w pozycji –górny róg od strony ręki wiodącej lekko, skośnie do góry.

·swobodne bazgranie na dużych arkuszach papieru, flamastrami, kredkami świecowymi, pastelami

·zamalowywanie dużych powierzchni farbami grubym pędzlem dziecko stoi (nie siedzi) przy stoliku odpowiedniej do jego wzrostu wysokości

·kolorowanie, zamalowywanie obrazków

·kalkowanie obrazków

·obrysowywanie szablonów

·rysowanie po śladzie

·cięcie po narysowanych liniach prostych , falistych

·wycinanie najpierw prostych, potem nieco bardziej skomplikowanych kształtów z papieru kolorowego

·modelowanie z plasteliny, ciastoliny, masy papierowej najpierw kuleczek, wałeczków; później form bardziej złożonych -zwierząt, postaci ludzkich, liter

·stemplowanie i kolorowanie

·wydzieranie z kolorowego papieru i naklejanie wydzieranki na papier

·rysowanie w liniach wzorów literopodobnych i szlaczków

·naśladowanie gry na pianinie, pisania na maszynie

·odtwarzanie rytmu deszczu

·zgniatanie kartki papieru jedną ręką w małą kulkę

·zabawy pacynką

·nawlekanie koralików

·przewlekanie sznurowadeł

·przyszywanie guzików

·szycie prostymi ściegami

·rysowanie patykiem po ziemi

·faliste ruchy ramion np. zabawa w przylot i odlot bocianów

·przy wolnym chodzie ruchy rąk jak podczas pływania żabką -zabawa w naukę pływania; pływanie, zabawy w wodzie

·zabawa w pociągi -ruch rąk naśladuje obroty kół

·zabawa w pranie, rozwieszanie bielizny i prasowanie

·zabawa w gotowanie obiadu -naśladowanie wałkowania ciasta, mieszania gęstej zupy,

kręcenia kranem, ubijania piany

·zabawa w rąbanie i piłowanie drzewa

·rzucanie woreczków lub piłeczek -kto dalej

·toczenie piłki do dołka

·zabawy z chwytaniem i rzucaniem piłki

·kozłowanie piłki

·przerzucanie piłki średniej wielkości z ręki prawej do lewej i podrzucanie jej raz

prawą, raz lewą ręką

·podbijanie balonika wyłącznie palcami prawej i lewej ręki

·wypuszczanie piłeczki tenisowej z ręki w dół i próby chwytania jej w locie, samymi palcami -zanim odbije się od podłogi

·"rysowanie" palcami w powietrzu określonego przedmiotu.

2. Zabawy rozwijające motorykę dużą

·chodzenie po narysowanej linii

·chodzenie po krawężniku

·pokonywanie krótkich dystansów z zamkniętymi oczami

·dotykanie na przemian prawym łokciem lewego kolana i odwrotnie

·zmiana kierunku biegu na sygnał, zgodnie z wcześniej wydanym poleceniem

·zwroty w określonym kierunku -w prawo, w lewo, w tył

·toczenie piłki do określonego miejsca

·rzucanie i łapanie piłki

·podrzucanie piłki do góry

·rzuty piłką do celu

·zabawy ze skakanką

·pokonywanie toru przeszkód

·naśladowanie ruchów zwierząt, ludzi, maszyn

·jazda na rowerze, hulajnodze, rolkach, łyżwach, nartach

ĆWICZENIA USPRAWNIAJĄCE PERCEPCJĘ SŁUCHOWĄ:

Podział wyrazów na sylaby :

a) wyrazy dwusylabowe,

b) wyrazy trzysylabowe,

c) wyrazy wielosylabowe.

Kończenie wyrazów dwusylabowych na podstawie obrazków.

Mówienie zdań sylabami

Kształcenie umiejętności wyszukiwania i segregowania obrazków o stałej pierwszej sylabie:

- ,,ma" - mama, mapa, materac....

- ,,bu" - buda, buty ...

- ,,li"- lizak, lipa.....

Kształcenie umiejętności wyszukiwania i segregowania obrazków o stałej jednej końcowej sylabie:

- „ka” – łapka, gumka, lokówka itd.

- „ki” – wałki, gąski, kurki itd.

Segregowanie obrazków wg. pierwszej głoski.

Reagowanie na wyraz rozpoczynający się na określoną głoskę.

Segregowanie obrazków do:

a) podanej słuchowo i za pomocą obrazu graficznego pierwszej głoski,

b) podanej słuchowo głoski,

c) pokazanej litery.

Pojecie zdania :

a) budowa zdania prostego do obrazka,

b) budowa zdania rozwiniętego do obrazka,

c) budowa zdań z podanymi wyrazami,

d) porównywanie długości zdań - analiza liczby wyrazów w zdaniach.

Pojęcie wyrazu:

a) różnicowanie słuchowe wyrazów za pomocą rozsypanki obrazkowej – różnicowanie wyrazów o podobnym brzmieniu np. młot – płot,

b) rozwijanie zdolności określania obrazków z przedmiotami o nazwach różniących się jedną wewnętrzną głoską, np. las – lis,

c) rozwijanie zdolności szukania obrazków z przedmiotami o nazwach różniących się końcową głoską lub o różnych przyrostkach, np. koń – kot, ryba – rybak.

Wyodrębnianie wyrazu w zdaniu.

Wydłużanie wyrazów przez dodawanie głoski na końcu wyrazu np. lis – lisy.

Liczenie wyrazów w zdaniu.

Podział zdań na wyrazy.

Głoski:

Wysłuchiwanie samogłoski na początku , na końcu wyrazu.

Wysłuchiwanie spółgłosek na początku , na końcu wyrazu.

Podział wyrazów na głoski.

Wyszukiwanie z obrazków wyrazu najdłuższego i najkrótszego.

Rozpoznawanie litery odpowiadającej usłyszanej głosce.

,,Pisanie'' ze słuchu z zastosowaniem analizy głoskowo – literowo – sylabowej, ćwiczenia w słuchowej analizie wyrazu.

duze_i_male_litery_do_kolorowania.doc